Sự tích về ông Công ông Táo về trời

Ngày 23 tháng chạp hằng năm là ngày mà nhân dân ta tổ chức lễ tiễn ông Táo (ông Bếp) về trời. Nó thành một sự tích hằn sâu trong tín ngưỡng của rất nhiều thế hệ người Việt Nam.

Những ngày Tết cuối năm, mọi người dù bận bịu đến mấy nhưng cũng không thể quên làm lễ tiễn đưa ông Táo về trời, nó như một nét văn hóa trong phong tục của người Việt. Người Việt xưa cho rằng trong mỗi gia đình chúng ta đều có vị thần Bếp hay còn gọi là thần Táo Quân trông nom cuộc sống của gia đình. Theo quan niệm thần Táo Quân bao gồm ba vị định đoạt phước đức cho gia đình đó là hai Táo ông và một Táo bà. Theo tín ngưỡng thì Bếp là bản nguyên của nhà khi người nguyên thủy có lửa và đều dựa trên nền móng là đất. 

1. Sự tích Táo Quân 

Ở Việt Nam, sự tích Táo Quân được truyền khẩu, rồi ghi chép lại rằng: "Ngày xưa có hai vợ chồng nhà nọ rất nghèo khổ. Chồng tên là Trọng Cao, vợ là Thị Nhi. Họ lấy nhau đã lâu mà không có con, cho nên thường buồn phiền cãi lẫy với nhau.Một hôm Trọng Cao quá tức giận mà đánh vợ. Tức mình, Thị Nhi bỏ nhà ra đi, rồi gặp một chàng trai là Phạm Lang, anh này đã dùng lời ngon ngọt và khéo léo quyến rũ được Thị Nhi. Hai người ăn ở với nhau thành vợ chồng. Khi Trọng Cao hết giận, thấy vợ bỏ đi mất, liền đi tìm kiếm khắp nơi, nhưng không thấy tăm hơi, buồn rầu bỏ công ăn chuyện làm, ra đi làm người hành khất để đi tìm vợ.

Một hôm, Trọng Cao đến một nhà khá giả xin ăn, bà chủ nhà đem cơm ra cho. Thì ra đó là Thị Nhi. Hai người nhận ra nhau, tình xưa nghĩa cũ dễ nào quên. Thị Nhi hối hận vì đã lấy Phạm Lang. Họ đang hàn huyên thì bất ngờ người chồng mới là Phạm Lang từ ngoài đồng đi làm về, Thị Nhi mới bảo Trọng Cao vào ẩn trong đống rơm. Phạm Lang về nhà cốt để lấy tro bón ruộng nên đã đốt đống rơm lấy tro. Trọng Cao đang say ngủ trong đống rơm vì đường xa mỏi mệt nên bị chết cháy. Người vợ cũ là Thị Nhi thấy vậy cũng lao vào lửa chết theo. Phạm Lang thấy vợ chết cũng lao mình vào đống rơm đang cháy ấy mà chết". Sự tích ông Táo là thế, Vì Táo quân quanh năm chỉ ở trong bếp, biết hết mọi chuyện trong nhà, cho nên để Vua Bếp "phù trợ" cho mình được nhiều điều may mắn trong năm mới, người ta thường làm lễ tiễn đưa ông Táo về chầu Trời rất trọng thể. 

2. Lễ vật cúng Táo quân 

Lễ vật cúng táo quân gồm có: mũ ông Công ba cỗ hay ba chiếc: hai mũ đàn ông và một mũ đàn bà. Mũ dành cho các ông Táo thì có hai cánh chuồn, mũ Táo bà thì không có cánh chuồn. Những mũ này được trang sức với các gương nhỏ hình tròn lóng lánh và những dây kim tuyết màu sắc sặc sỡ. Để giản tiện, cũng có khi người ta chỉ cúng tượng trưng một cỗ mũ ông Công (có hai cánh chuồn) lại kèm theo một chiếc áo và một đôi hia bằng giấy. 

Trước ngày 23 tháng Chạp, người ta đến hàng vàng mã mua hai cái mũ nam, một cái mũ nữ và một hoặc ba con cá chép dùng cho ông Táo cưỡi theo sự tích cá chép hóa rồng, rồi đem đốt những vật dụng đang thờ đã hư cũ. Không những định đoạt may, rủi, phúc họa của gia chủ, các vị Táo còn ngăn cản sự xâm phạm của ma quỷ vào thổ cư, giữ bình yên cho mọi người trong nhà. Xoay quanh ngày Tết ông Công ông Táo có rất nhiều điều mà nhiều người còn chưa biết đến nhưng chúng ta nên hiểu rằng đó là một câu chuyện cảm động với tình nghĩa vợ chồng keo sơn gắn bó, sẵn sàng quyên sinh vì nhau, một ngày lễ đặc biệt trong năm, bắt đầu cho tuần lễ Tết cổ truyền dân tộc, thêm những cơ hội để chúng ta hiểu thêm về sự tích, ý nghĩa của ngày lễ truyền thống quan trọng nữa.